De titel en de omslag van het boek waren uitnodigend genoeg om dit boek aan de leeslijst toe te willen voegen. Eerlijk gezegd dacht ik dat achter de naam van de auteur een Vlaamse schrijfster schuilging. Brianna Labuskes is geen zuiderbuur maar een jonge auteur uit de Verenigde Staten die haar sporen verdiende in het thrillergenre. De bibliotheek van verboden boeken is haar eerste historische roman.
Het verhaal draait om een drietal sterke vrouwen die een bijdrage leveren aan de boekenwereld. De succesvolle Amerikaanse auteur Althea, de Duitse Hannah die vlucht naar Parijs voor het opkomend nazisme en de Amerikaanse Vivian die een strijd voert tegen de censuur. Los van elkaar en op momenten samen voeren ze strijd tegen de heersende macht, de gekleurde politiek en voor de vrijheid van meningsuiting.
Het verhaal is gesitueerd in de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw en aan het eind van de jaren negentig. Naast de drie genoemde personages zijn er in iedere verhaallijn nog een handvol personages die de setting bepalen. De hoofdstukken zijn kort (er zijn er 52) en ze laten het verhaal wisselen van perspectief. Zo wisselen we in hoog tempo van Viv naar Hannah en door naar Althea. En van Berlijn, naar Parijs, naar Broadway en weer terug. Van 1933 naar 1936 en door naar 1944. De oplettendheid die dit vraagt is groot. Hiermee biedt het boek aanvankelijk geen ontspanning.
Het heeft ertoe geleid dat ik heb besloten het boek van driehonderdvijftig pagina’s in zo weinig mogelijk leesmomenten te lezen. Dat hielp. En dat had ook een grote positieve invloed op de kwaliteitsbeleving. Kwaliteit die ook verhaaltechnisch groeit naarmate het verhaal vordert. Het lijkt er zelfs op dat het verhaal is geschreven vanuit de ontknoping. De finale is eigenlijk het startpunt waaruit alle verhaallijnen uitwaaieren naar het begin van het boek.
Hoewel in het boek staat aangegeven dat mannen te weinig lezen, heb ik genoten van het verhaal dat een drietal uiterst krachtige vrouwen laat zien. Dat deze vrouwen in de jaren dertig veelal in lange broeken liepen en hun middelvinger opstaken, deed mij fronsen of dit wel past binnen de toenmalige tijdgeest. Daarnaast word je als lezer bewust dat deze vrouwen streden voor het goede doel en probeerden de slechte besluiten en denkrichtingen van hun mannelijke tijdgenoten te herstellen. Dat de vrouwen toen al de broek aanhadden is wellicht meer een metafoor van het krachtige innerlijk dan een uiterlijk kenmerk. Het verhaal is van alle tijden. Dat is er extra mooi aan.
De vrijheid van meningsuiting, de vrije pers, censuur en de voortdurende dreiging van onderdrukking en oorlog, zijn ook in 2023 uitermate actueel. Om daarnaast aandacht te vragen voor de liefde tussen vrouwen en de maatschappelijke spanning in de Verenigde Staten, toen zovele jonge zonen en echtgenoten naar het Westen vertrokken om de wereld de vrijheid terug te geven, zijn van een betoverende eerlijkheid, meedogenloosheid en tegelijkertijd rauwe schoonheid. Tegen het toneel van de brand in de Reichstag, de boekverbrandingen en de haat tegen de Joodse medemens toont de auteur niet alleen de voor en tegenstanders van dit regime maar meer nog de zwijgende meerderheid. Het laat de adem stokken dat niet alleen in nazi-Duitsland maar ook in de VS en in Frankrijk niet werd gereageerd op de mensonterende acties die het gevolg waren van dit gedachtengoed.
Hiermee is De bibliotheek van verboden boeken niet alleen een historisch boek maar bevat het ook een belangrijke boodschap voor de toekomst: tegen geweld, onderdrukking en de verkeerde politici op het verkeerde moment. We moeten de vrijheid koesteren. In geschrift, in gesproken woord en in gedrag. Los van afkomst, religie, geslacht en overtuiging.
⭐️⭐️⭐️⭐️ Historische gebeurtenissen, feiten en personages zijn verrijkt met een geromantiseerd verhaal over vroeger en morgen. Over liefde voor elkaar en voor boeken. Een boek dat vraagt om een investering van de lezer waarna je hiervoor dubbel en dwars wordt beloond. Een boek om nooit te vergeten.
Persoonlijke songtekst:
‘Why, oh why must it be this way?
(Oh, oh, oh, oh)
Before you can read me
You got to learn how to see me
I said
Free your mind
And the rest will follow
Be colour-blind
Don’t be so shallow
Free your mind
And the rest will follow
Be colour-blind
Don’t be so shallow’
(En Vogue – ‘Free your mind’)
Peter
Boekencast
Genre: historische roman
Uitgeverij: HarperCollins Holland
ISBN: 9789402711998
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s: 350
Verschijningsdatum: april 2023
Hartelijke dank aan HarperCollins Holland voor het beschikbaar stellen van dit recensie-exemplaar, in ruil voor deze eerlijke recensie.
