Akwaeke Emezi (1987, Umuahia – Nigeria) is een multidisciplinaire artiest en schrijver. Dochter van een Igbo Nigeriaanse vader en een moeder van Tamil Sri Lankaanse afkomst. Op diens 16e verhuisde die naar de Verenigde Staten om naar de universiteit te gaan. Die ervaart meerdere persoonlijkheden in zich te hebben, identificeert zichzelf als een Ogbanje – een kwaadaardige geest in de Igbo wereld – en is een non-binaire transgender persoon die de persoonlijke voornaamwoorden die/diens gebruikt. Die heeft een Master in Public Administration behaald aan New York University en in 2014 begon die aan een Master of Fine Arts opleiding aan Syracuse University. Hier begon die met het schrijven van de conceptversie van diens debuutroman Zoetwater (Freshwater).
Zoetwater is een semi-autobiografische roman, die lovende kritieken kreeg en op de longlist heeft gestaan van meerdere literaire prijzen en dankzij dit debuut werd die in 2018 genoemd als één van de vijf onder vijfendertig van de National Book Foundation. Met andere woorden die is een veelbelovende auteur, waarvan men veel verwacht. Inmiddels heeft die meerdere boeken op diens naam staan, waaronder het meer dan goed ontvangen De dood van Vivek Oji. Momenteel zijn de tv-rechten van Zoetwater verkocht aan FX productions, waar Akwaeke Emezi zelf als scriptschrijver en uitvoerend producent bij betrokken is.
Zoetwater vertelt het verhaal van Ada, die een Ogbanje is. Met Ada als protagonist gaat die in op de invloed die diens Igbo afkomst heeft op diens leven en met name in een leefwereld die op zulk andere constructies gebouwd is dan diens, namelijk de Westerse wereld. Hoe kan Ada zichzelf zijn, levend in meerdere werelden en ondertussen zoekende zijn naar diens identiteit, gender en geloof. Is dit mogelijk zonder waanzin?
Akwaeke Emezi neemt de lezer op deze zoektocht mee in een absoluut bijzondere manier. Ada’s verhaal wordt verteld vanuit meerdere personen, die in Ada zitten. Hierdoor wordt de innerlijke strijd die Ada dagelijks levert zo tastbaar, zo indringend. Zo is daar de Wij, die zelfs van voor de geboorte vormgeven aan Ada’s innerlijk. De Wij, staan voor de Ogbanje – de kleine Goden. Kinderen van Ala, de moedergod van de Aarde in het Igbo geloof, maar de Wij staan ook voor de non-binaire start van een persoon. Asựghara, is het duiveltje in Ada, de hedonist, maar ook de beschermer tegen het kwaad en Sint Vincent, de mannelijke stem, de stem van de genderidentiteit. Deze persoonlijkheden strijden met elkaar om Ada vorm te geven. Die neemt op deze manier het leven van Ada op een intrigerende wijze onder de loep. Het is een ingenieuze manier om mentale problemen, psychische stoornissen, zoals DIS – dissociatieve identiteitsstoornis – ter sprake te brengen. Hoe dit het leven van Ada beïnvloedt. Die doet dit op zo’n prachtige manier en met haast poëtische zinnen weet die een indrukwekkend beeld te scheppen hoe het moet zijn om te leven met een psychische aandoening. Het jezelf kwijtraken en jezelf proberen terug te vinden.
`Ik heb niet eens de mond om dit verhaal te vertellen. Ik ben meestal zo moe. Wat zij erover te zeggen hebben is trouwens toch de waarste versie, want zij zijn de waarste versie van mij. Ik weet dat het vreemd is om te zeggen. Aangezien zij mij tot waanzin hebben gedreven. Maar ik heb niet per se iets tegen waanzin, niet als deze samengaat met zulke scherpheid. De wereld in mijn hoofd voelt stukken werkelijker dan die daarbuiten; nu ik er zo over nadenk is dat misschien nou net de definitie van waanzin. Ik dit alles geheim moeten houden, maar nu niet meer, nu jullie dit lezen. En het zou ook wel logisch moeten zijn; ik wilde niet alleen zijn, dus koos ik hen. Weet je, in veel opzichten ben ik niet eens echt’ (Pagina 99)
Niet alleen de psychische wereld weet die treffend weer te geven in Zoetwater, maar ook de zoektocht naar de eigen ik. Wie ben ik, hoe identificeer ik mij. Hoe kan dit samensmelten tot een individu. Zoetwater is een boek dat je constant laat nadenken over wat een persoon een individu maakt. Het staat bol van de intrigerende vragen, inzichten en rauwheid. Diens schrijfstijl is buitengewoon. Haast poëzie in een romanvorm. Zo mooi, vloeiend, beeldend, en tot op het bot binnenkomend. Een coming-of-age verhaal waarin de buitenbeentjes in deze wereld zich zullen kunnen herkennen, queer of niet, het is een relaas van niet in de standaard mal passen. Je onzichtbaar voelen en de impact van jezelf vinden.
`Ik kan je zien veranderen, vertelde hij ons, terwijl hij haar met toegeknepen ogen opnam. Je lichaamstaal. Hoe je praat. Je ogen. Je bent niet altijd dezelfde persoon, hè? Begrijp dit als je niets begrijpt: gezien worden is iets krachtigs.
Net als gezien worden, is Zoetwater een krachtig iets. Het is een boek dat mij diep vanbinnen raakte. Dat mij een inkijk verschafte in een innerlijk op zoek naar zijn (gender)identiteit. Wat mij betreft is Zoetwater een absolute aanrader. Ik ben dan ook heel benieuwd naar diens andere boeken.
Zoetwater krijgt van mij 5 sterren.
Genre: autobiografische roman
Uitgever: Podium
ISBN: 9789463811897
Uitvoering: Paperback
Aantal pagina’s: 236
Publicatiedatum: 26 mei 2023
Dit recensie-exemplaar hebben wij ontvangen van uitgeverij Podium in ruil voor deze eerlijke recensie.
Mooie recensie, en leuk om te lezen dat het boek je zo bij dingen stil heeft doen staan (dat had ik zelf ook heel sterk). Het valt me wel op dat in jullie recensies de vertaler van een boek vaak niet benoemd wordt, wat ik zonde vind. Een vertaler duikt namelijk maandenlang in een boek en puzzelt op diep niveau met de taal om de stijl van de auteur zo goed mogelijk in het Nederlands weer te geven. Aan je recensie te lezen is dat denk ik aardig gelukt! Gelukkig worden vertalers, onder andere in kranten, steeds vaker vermeld, maar dit gebeurt nog lang niet altijd, dus ik wilde hier toch graag even aandacht voor vragen. Hopelijk doen jullie er iets mee!