In 2023 was het bijna dertig jaar geleden dat in Nederland voor het laatst een tentoonstelling plaatsvond die alleen de schilderijen van Johannes Vermeer liet zien. Daarom is er dit jaar veel aandacht voor Johannes Vermeer. Johannes Vermeer is een schilder die leefde en werkte in Delft. ‘Het melkmeisje’ is een van zijn vele beroemde schilderijen. Matthias Rozemond wil met dit boek het melkmeisje tot leven brengen. Het is een prachtig hardcover boek in de kleur blauw, Delfts blauw, met op de losse omslag een afbeelding van het schilderij het melkmeisje.
Het boek vertelt het verhaal van de jonge schilder Vermeer die in opspraak is geraakt nadat hij een aanstootgevend schilderij had gemaakt met de titel ‘de koppelaarster’. Op het schilderij is een man te zien die zijn hand op de borst van een vrouw, een hoer, heeft gelegd en een muntstuk betaald aan de koppelaarster. Delft is in schok. Johannes Vermeer zijn huwelijk is door dit schilderij in zwaar weer geraakt en hij heeft geen inkomsten meer. Niemand wil nog van deze schilder een schilderij kopen. Johannes Vermeer zal nu met een deugdelijk schilderij moeten komen om zich te revancheren. Hij krijgt de tip om een gewone scene te schilderen, zoals een dienstbode aan het werk in de keuken. Krijgt hij Tanneke, de dienstbode van zijn schoonfamilie, zover om voor hem te poseren tijdens haar werk?
De proloog begint spannend. Een vrouw in een café die probeert het schilderij ‘de koppelaarster’ met eigen ogen te zien. Ze moet zich een weg banen door allerlei dronken mannen tot ze oog in oog staat met het grote schilderij. Daarna gaat het verhaal verder met flashbacks naar eerdere gebeurtenissen.
Matthias Rozemond heeft ervoor gekozen om het verhaal telkens vanuit een ander perspectief te vertellen namelijk die van Johannes, Catharina, de vrouw van Johannes en Tanneke, de dienstbode. Ieder hoofdstuk gaat over ongeveer dezelfde gebeurtenis maar dan steeds vanuit een van deze perspectieven. Dit haalt voor mij de vaart uit het verhaal. Het maakt het boek zelfs een beetje saai. Toch is de schrijfstijl prettig en wordt er goed gebruik gemaakt van woorden uit die tijd, waar we nu niet meer zo bekend mee zijn. Uit de context is al snel duidelijk wat er bedoeld wordt. Er is dus genoeg te genieten van de mooie zinnen en de humor.
Het Melkmeisje doet mij ook beseffen hoe groot de kloof tussen protestanten en katholieken in die tijd was. Johannes bekeert zich tot het katholieke geloof om te kunnen trouwen met Catharina. Ondanks dat kunnen ze niet hand in hand over straat te lopen zonder te worden lastig gevallen. Waar ik wel mijn twijfels bij heb, is de grote rol die Tanneke toebedeeld krijgt in dit boek. Zeker in de maatschappij van die tijd waar je afkomst je rang bepaalde. Geeft het huwelijk Johannes geen andere status dan die van een bediende? Of is het zo dat een schilder en een bediende gelijk in rang zijn? Het komt op mij wat ongeloofwaardig over. Of daarmee het Melkmeisje geloofwaardig tot leven komt mag je zelf beoordelen.
Het is voor mij daarmee een boek geworden met zowel plussen als minnen waardoor ik niet meer dan 3 sterren kan geven voor dit boek.
Wilma
Boekencast
Genre: Literaire fictie
Uitgever: Luitingh Sijthoff Amsterdam
ISBN: 9789021034997
Uitvoering: gebonden hard cover met losse omslag
Aantal pagina’s: 236
Uitgave: februari 2023
Luitingh Sijthoff Amsterdam bedankt voor dit recensie exemplaar dat ik heb ontvangen in ruil voor deze eerlijk recensie.
