Zolderkind is geschreven door Lola Jaye. Ze bracht haar jeugd door in Londen en heeft in Nigeria en de VS gewoond. Naast auteur is ze ook psychotherapeut en publiek spreker. Ze spreekt regelmatig over onderwerpen als mentale gezondheid en racisme. Lola Jaye schreef eerder een non-fictieboek en diverse kortere romans. Zolderkind is haar eerste lange historische roman.
Voor Lola Jaye is een foto de inspiratiebron geweest voor het schrijven van Zolderkind. Ze heeft altijd een fascinatie gehad voor het leven van zwarte mensen in Groot Brittannië vóór 1948. Toen er in 2016 een tentoonstelling was in de National Portrait Gallery in Londen besloot ze te gaan kijken. De foto van een zwart jongetje trok meteen haar aandacht. De uitdrukking op zijn gezicht was droevig en getuigde van een diep trauma. Deze jongen wist niet alleen haar blik vast te houden maar ook haar hart te veroveren. Ze nam zich voor om op een dag over hem te schrijven. Er was niet veel te vinden over het mysterieuze kind maar de schrijfster voelde dat ze zijn verhaal, en dat van vele andere kinderen uit die periode, wilde vertellen. Toen de wereld in 2020 stilviel vanwege de wereldwijde lockdown wist ze dat de tijd gekomen was. In Zolderkind komt het jongetje op de foto opnieuw tot leven. Er bestaat een Afrikaans spreekwoord dat geciteerd is door Chinua Achebe:
‘Zolang de leeuwen niet hun eigen geschiedschrijvers hebben, zullen jachtverhalen altijd ter meerdere eer en glorie van de jager worden verteld‘ (bladzijde 477). Lola Jaye heeft op indrukwekkende wijze de leeuw een stem gegeven in dit boek.
De cover van Zolderkind ziet er mooi gestileerd uit in zachte kleuren. Het is mijns inziens echter te lieflijk en te weinig representatief voor de inhoud van het boek. Die is namelijk best aangrijpend. De voorkant van de Engelse versie is abstract en vind ik beter passen bij het verhaal. Je ziet er verschillende belangrijke voorwerpen op terug, zoals de deur naar de zolder en de halsketting. Beiden spelen een belangrijke rol in de verhaallijn van zowel Dikembe als Lowra.
In 1903 woont de negenjarige Dikembe met zijn familie in Congo. Hij is zich nog niet bewust van de onderdrukking en uitbuiting in het land. Na een traumatische gebeurtenis neemt sir Richard Babbington hem mee naar Groot Brittannië. Dikembe wordt zijn gezelschapsjongen en krijgt de naam Celestine. Ondanks de goede opleiding die hij krijgt, voelt hij zich ongelukkig. Hij wordt vreemd aangekeken omdat hij zwart is en mist zijn familie enorm. Toch probeert de jongen het beste van zijn leven te maken. Dan overlijdt sir Richard plotseling. Zijn erfgenamen gebruiken Celestine als bediende en ’s nachts wordt hij opgesloten op zolder. De situatie lijkt uitzichtloos.
In 1993 erft Lowra het huis waar ze vroeger gewoond heeft. Dit bezorgt haar meteen nachtmerries omdat ze er hele nare herinneringen aan heeft. Ze heeft hier in haar jeugd op zolder opgesloten gezeten. Toen lagen er onder de vloer een opvallende ketting, een oude pop en drie briefjes. Ook waren er letters in de muur gekrast. Het gaf haar wel troost om te bedenken dat zij waarschijnlijk niet het enige kind was geweest op die angstaanjagende zolder. Lowra raapt al haar moed bij elkaar en gaat als volwassen vrouw opnieuw kijken. De spullen liggen er nog steeds en ze vraagt zich af van wie ze waren en wat het verhaal erachter is. Samen met historicus Monty gaat ze op onderzoek uit en probeert het mysterie te ontrafelen.
“…Dat huis herbergde heel wat geheimen en een duister verleden dat ik vele jaren niet onder ogen had willen zien. Maar nu was er een kleine jongen, die ik nooit had ontmoet en die geboren was in een andere eeuw, die me dwong precies dat te gaan doen…”
De verhaallijnen van Dikembe en Lowra liggen eerst bijna een eeuw uit elkaar maar komen steeds meer samen. Uiteindelijk overlappen ze elkaar. De schrijfster doet dit door duidelijk bovenaan de hoofdstukken namen en jaartallen te zetten.
Zolderkind is gedeeltelijk gebaseerd op feiten. Lola Jaye schuwt niet om te schrijven over afschrikwekkende gebeurtenissen uit het Britse koloniale tijdperk. Een donkere periode in de geschiedenis met veel slavernij en racisme. Ze brengt daarnaast uitgebreid in beeld hoe moeilijk en eenzaam het voor een zwarte jongen was om begin 1900 in een westers land te wonen. Deze gegevens weet ze op een mooie manier te verweven in het fictieve gedeelte.
Ik heb grote bewondering voor de manier waarop de schrijfster de personages en hun emoties weet te verwoorden. Het is zo uitgebreid en levensecht dat het me vanaf de eerste bladzijde raakte. De kleine Dikembe die alleen in een vreemd land terechtkomt. Hoe hij zijn moeder mist en sommige mensen haat maar toch trots is en een sterke wil heeft om wat van het leven te maken. De jonge getraumatiseerde Lowra die in haar eentje probeert te overleven maar uiteindelijk met hulp van Monty steeds meer openstaat voor de liefde. Beiden maken een grote ontwikkeling door tijdens de zoektocht naar hun geschiedenis en identiteit. De vrijheidsberoving heeft een grote impact op hun leven maar ze blijven niet bij de pakken neerzitten. Ze zijn moedig, houden hoop en vinden nieuw geluk in hun leven. Ik heb Dikembe en Lowra in mijn hart gesloten.
Ik vind Zolderkind van het begin tot het eind aangrijpend en ontroerend. Het verhaal zit nog steeds in mijn hoofd na een aantal weken. Absoluut een aanrader. Ik geef deze roman een welverdiende vijf sterren.
Sandra
Boekencast
Genre: Roman
Uitgeverij: A.W. Bruna Uitgevers
ISBN: 9789400515499
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s: 480
Verschijningsdatum: maart 2023
Dit recensie-exemplaar heb ik ontvangen van A.W. Bruna uitgevers in ruil voor deze eerlijke recensie.
