Een jaar geleden kwam het debuut van de Amerikaanse auteur Shelley Read, Ga als een Rivier, uit in onze lage landen. Sindsdien staat het onafgebroken 47 weken in de bestsellerslijsten. Read was deze week op bezoek bij boekhandel Broese te Utrecht waar zij over haar boek sprak met haar Nederlandse uitgever, Hedda Sanders van uitgeverij Luitingh-Sijthoff. Namens Boekencast was Roelant er bij en maakte dit verslag.
In de presentatiezaal van boekhandel Broese komt Shelley Read spontaan naar de aanwezige toehoorders toe (bijna allemaal vrouwen) om ze welkom te heten. Ze vertelt dat ze enorm geniet van de ontmoeting met haar lezers die, door het boek, een stukje van haar hart hebben gezien. Vervolgens neemt ze plaats achter de microfoontafel samen met Hedda Sanders.
Read blijkt een bijzonder sympathieke en innemende vrouw te zijn, die behoorlijk overdonderd is van het succes van haar boek. De filmrechten zijn inmiddels verkocht en het boek zal verschijnen in 25 landen. Ze is afkomstig uit een klein stadje in Colorado, op 3000 meter hoogte, midden in de Rocky Mountains. Zij is de vijfde generatie van bewoners uit dat berggebied. Ze is dol op de natuur, het steeds wisselende, woeste karakter van het klimaat en de elementen. Het huis waar ze woont heeft ze samen met haar man zélf gebouwd. Als eerste van haar familie heeft ze aan de universiteit gestudeerd. Wat ze wilde studeren, mocht ze helemaal zelf weten. Het werd literatuur en creative writing. Na haar afstuderen kreeg ze vrijwel meteen een aanstelling om les te gaan geven op diezelfde universiteit. Dat heeft ze 30 jaar gedaan. Maar haar droom om ooit zelf een boek te schrijven heeft ze nooit los gelaten. Helaas liet het hebben van een gezin en een full time baan ernaast weinig tijd over voor het schrijven. Ze heeft er bijna dertien jaar over gedaan om het boek Ga als een Rivier te voltooien.
Het basis idee van het boek komt van een ervaring die ze had toen ze alleen in het wild kampeerde in de bergen. Ze is dol op de natuur, op bergbeklimmen, wandelen en wild kamperen, samen met man en kinderen, maar ook alleen. Read oogt fragiel maar is tanig en sterk. Op een keer kwam ze oog in oog te staan met een moederhert en haar twee jonge hertjes. Een van die veulens was erg zwak en zou het niet lang meer maken. De blik in de ogen van het moederhert raakte Read en ze voelde als moeder met haar mee. (Ze heeft zelf ook twee kinderen.) Ze werd zich nog meer bewust van het gevoel dat zorg dragen voor je kinderen je leven kan beheersen. Terug in haar tent pakte ze haar notitieblok en schreef het voorval op omdat het zo’n indruk maakte. De volgende ochtend keek ze er met nieuwe ogen naar en voelde toen dat haar hoofdpersoon, Victoria, was ontstaan. De basis van het boek was duidelijk: hoe kwetsbaar wij ons voelen als we ergens zoveel van houden als van onze kinderen. En dan moest het boek zich midden in de natuur afspelen, dat was haar habitat.
Vlak bij haar woonplaats ligt een prachtig stuwmeer met ijskoud water, direct van de gletsjers. Daar heeft ze heel vaak langs gelopen. Historisch is dat er op de bodem van dat meer een indianendorp (Native Americans) lag wat door de dam onder water is komen te liggen. Dat gegeven heeft Read altijd gefascineerd. Daarom heeft ze haar verhaal precies op die plek gesitueerd. Omdat de overheid daar een stuwmeer wilde aanleggen, zijn de oorspronkelijke bewoners verdreven. Net als op zoveel andere plekken in Amerika moesten de Native Americans plaats maken voor de vooruitgang. In haar boek heeft ze het zeker wel over de Indianen en benoemt ze het racisme, maar uitsluitend vanuit de ogen van Victoria. Ze wilde die bewoners tot hun recht laten komen in het boek, maar het moest niet hún boek worden. Het is Victoria’s boek, haar verhaal.
Dat zij er vervolgens zo lang over heeft gedaan om het boek te schrijven, kwam naast tijdgebrek, door diverse tegenslagen. Uitdagingen noemt Read deze, zoals een moeilijke ziekte die haar trof, en een heftig sterfgeval in haar familie (haar broer). Deze ervaringen, ‘challenges’, hebben haar gesterkt en tegelijk daarmee is ook het boekkarakter, Victoria Nash, gegroeid. “Ik wilde veel empathie in haar karakter stoppen. We doen ons best om door te gaan met ons leven, ondanks alle tegenslagen die we tegenkomen. Victoria krijgt met heel veel tegenslagen en moeilijke beslissingen te maken. Maar ik geloof dat dat de manier is om je als mens te ontwikkelen en te groeien. Je ontdekt wie je werkelijk bent en welke krachten je allemaal in je hebt als je die nodig hebt.”
Een van de toehoorders vertelde, duidelijk geëmotioneerd, dat ze een moeilijke tijd achter de rug had en dat het lezen van dat boek haar enorm geholpen had. Ze had zich zelfs afgevraagd hoe Victoria met een bepaalde situatie in haar leven om zou zijn gegaan.
Read ging daar meteen op in. Ze maakte duidelijk dat niemand van ons kan ontsnappen aan verdriet, het is de vraag hoe we ermee omgaan. “Daar gaat het om in het leven. Hoe wij, beetje bij beetje, kunnen groeien, helemaal als vrouwen. De moeilijkheden die ik zelf heb ondervonden, hebben het boek meer diepte en inhoud gegeven. Het is een heel intiem verhaal. Ik heb mijn hart geopend, over de bladzijden uitgestort en het met jullie allemaal gedeeld. Wij delen een soort van prachtige intimiteit; jullie kennen mij nu goed, wanneer je mijn boek gelezen hebt, hoewel ik jullie totaal niet ken. Dat is iets waar ik me vooraf geen voorstelling van heb kunnen maken. En al helemaal niet wat een enorm succes het boek zou worden.” Op de vraag of Read een verklaring voor het grote succes kon geven, kwam een mooie analyse. Ze heeft het verhaal vanuit haar hart geschreven, zonder vooropgezet idee hoe het ontvangen zou worden. “Het verhaal van een jonge vrouw die haar kracht ontdekt, was er een dat verteld moest worden. Hoe sterk vrouwen kunnen zijn, hoe ze er harder voor moeten knokken om hun identiteit te vinden, hoe ze gaan ontdekken wíe ze zijn, in plaats van dat ze verteld wordt hoe ze móeten zijn. Ook denk ik dat de rol van de natuur in het boek veel lezers aanspreekt. Hoe belangrijk de natuur in ons leven is, hoeveel het ons kan leren. Iedereen heeft een stukje natuur nodig, al is het maar een parkje in de stad. Genieten van de vogels, van de zonsopgang en
-ondergang, noem maar op. Ik hoor van lezers dat het boek leest als een liefdesverklaring aan Colorado, aan de natuur daar. Dat vind ik erg fijn. Het is een beetje vreemd om voor je werk dingen te verzinnen. Maar verhalen doen er toe, zijn belangrijk, in elke cultuur en geschiedenis.”
Shelley Read is een prachtig mens en een begenadigd auteur. Geweldig van boekhandel Broese en uitgeverij Lijtingh-Sijthoff om haar voor te stellen aan haar Nederlandse lezers. Wanneer een boek bijna een jaar lang op de bestsellerslijst staat, betekent dit dat het puur door mond op mond aanbevelingen komt. En dat is in dit geval helemaal terecht.
Roelant
boekencast
