Er zijn bepaalde momenten in je leven waarop je een boek leest dat zó’n verpletterende indruk op je maakt, dat je even helemaal van de kaart bent. Voor mij was het eerste boek dat zoiets teweeg bracht in de laatste, pak ‘m beet, dertig jaar: Het Dossier van Anya Niewierra. Nu heb ik een tweede boek met een dergelijke impact in mijn handen. Het is het debuut (!) van Lex Noteboom, De Man met Duizend Gezichten.
Laat ik beginnen met iets over de inhoud van het boek te vertellen. In een spannende proloog van acht pagina’s, is de ik-figuur binnengedrongen in een huis, waar een vrouw met haar dochter woont. De insluiper eist geen geld maar wil informatie. Het is een prachtige opmaat naar een belangrijk thema in het hele boek. Fake nieuws versus waarheid. Wat is er precies gebeurd? Wie kun je vertrouwen? Wie spreekt er de waarheid? Dan volgen enkele korte hoofdstukken waarin telkens een vrouw centraal staat. Michelle is getrouwd met Daniël Lechkov. Samen hebben ze een dochtertje van drie, terwijl zij in verwachting is van de tweede. Daniël is een vooraanstaand wetenschapper werkzaam bij de Universiteit van Amsterdam. Hij is afkomstig uit een oligarchen familie die de scepter zwaait in Kazichië, een land in zuidoost Europa dat grenst aan Rusland. Terwijl Daniël volkomen gesetteld is in het Westen, is zijn broer president geworden in Kazichië. En dan komt het telefoontje van zijn moeder dat Vigo, zijn broer, overleden is en hij zo snel mogelijk met zijn gezin naar huis moet komen voor de begrafenis.
Intussen gaat het verhaal verder met een interview door CNN (of is het een verhoor?) van een eenarmige vrouw, Nairi genoemd. Losse flarden van gebeurtenissen die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben, wisselen elkaar af. Later zullen al die puzzelstukjes perfect in elkaar passen. Maar vóór het zover is, concentreert het verhaal zich vooral op de gebeurtenissen in Kazichië waar Michelle en Daniël terecht zijn gekomen. De politieke structuur blijkt een grote slangenkuil te zijn. Door de dood van de president is er chaos ontstaan in het land. Er wordt grote druk op Daniël uitgeoefend om te blijven en zijn broer op te volgen als president om zo de rust te herstellen en de orde te handhaven. Maar Michelle wil daar niets van weten. Haar leven en dat van haar gezin speelt zich af in Amsterdam en dat wil ze niet opgeven voor een leven in een land dat ze niet kent en waar het met de minuut gevaarlijker wordt.
Lex Noteboom schetst in zijn boek een wereld waar de tegenstellingen duidelijk zijn, de individualisten tegenover de massa, de rebellen tegenover de staat. Een wereld die in grote mate beïnvloed wordt door wat de mensen die er leven te zien en te horen krijgen via het nieuws en het internet. Berichten die niet altijd betrouwbaar zijn. Idealen blijken niet in steen gebeiteld. Ik citeer:
‘In dit huis is zóveel geld te verdienen en zóveel macht te vergaren, Michelle, dat verandert mensen. Ook de mensen die je denkt te kennen.’
‘En hou eens op over eerlijk. Eerlijkheid of rechtvaardigheid zijn dingen die mensen verzinnen om hun zin te krijgen.’
Maar tegelijkertijd heeft Noteboom een wereld gecreëerd waarin de mensen niet alleen maar goed of slecht zijn. Ook de slechte dingen die zijn personages doen, maakt hij op een bepaalde manier begrijpelijk en verdedigbaar. Hij weet zijn personages daardoor heel veel sympathie mee te geven en dat is een ongelooflijke prestatie. Je gaat mee in het gevoel van de vrijheidsstrijders, maar ook in de drang die Daniël Lechkov heeft om zijn gezin te beschermen. Je voelt mee met Michelle die als buitenstaander terecht lijkt te zijn gekomen in de kilte van het Britse Koningshuis. Het presidentiële paleis van Kazichië wordt met harde hand bestierd door haar schoonmoeder. En zelfs die vrouw heeft het beste voor met haar familie en haar land, dat door haar vader gesticht is. De grondlegger van de natie, Petar Lechkov, is door een beroerte geveld en zit in een rolstoel. Ondertussen wordt de oproep en de chaos in het land steeds groter. Zowel Rusland als Amerika zitten op het vinkentouw om in te grijpen in het land en hun invloed in de regio uit te breiden.
Lex Noteboom heeft een ongelooflijke prestatie geleverd met dit boek. Het is intelligent, bijzonder spannend en ook romantisch op een bepaalde manier. Liefde blijkt een bijzonder sterke motivator.
‘Macht en liefde zijn met elkaar verbonden…Je beschermt de liefde door machtiger te worden dan je vijanden.’
‘Het is de enige manier om onze gezinnen en alle gezinnen van Kazichië veilig te houden. En dat doel rechtvaardigt elk middel.’
Tegelijkertijd heeft Noteboom een podcast opgenomen, compleet met stemacteurs, geluidseffecten en muziek. Het is een hoorspel op zijn best. Een mooie aanvulling op het boek. De titel is De Vrouw met Duizend Gezichten. Samen vertellen ze het verhaal van een land in chaos, binnenlandse rebellen tegen de regering, buitenlandse mogendheden die op hun kans wachten. De plot van het boek is even bizar als verontrustend. Je gaat er helemaal in mee als lezer en komt tot de ontdekking dat het allemaal zomaar wáár zou kunnen zijn. En dat is een beangstigende gedachte. Vijf dikke sterren voor dit briljante boek.
Roelant
Boekencast
Genre: thriller
Uitgeverij: A.W. Bruna
ISBN: 9789400513136
Uitvoering: paperback
aantal pagina’s: 446
verschijningsdatum: mei 2023
