Gwendolyn Brooks was één van de meest toonaangevende Afro-Amerikaanse dichters. In 1950 won ze zelfs de Pulitzer prijs voor haar werk Annie Allen waarbij ze gebruik maakte van versvorm om het verhaal te brengen van een jong, zwart meisje dat opgeroeide in Bronzeville, Chicago. Ze was hiermee de eerste zwarte vrouw die deze prestigieuze prijs won.
De auteur groeide op in Chicago en haalde vaak inspiratie uit haar eigen omgeving: het leven in de zwarte wijken van een grote stad zoals Chicago. Na het winnen van de Pulitzer prijs werd ze een waar boegbeeld voor de Afro-Amerikaanse gemeenschap. Zo doceerde ze aan verschillende toonaangevende universiteiten poëzie waarbij ze de nadruk legde op het werk van andere Afro-Amerikanen. Maud Martha is de enige roman die ze ooit schreef. Nu wordt het heruitgebracht en hergewaardeerd, want het is een boek dat iedereen zou moeten lezen. Net zoals andere gekende klassiekers zoals To kill a mockingbird, de hut van Oom Tom, Queen, Roots, Washington Black, het nauw, ….
Maud Martha is een Afro-Amerikaanse tiener die opgroeit in een buitenwijk van Chicago. Ze houdt van gele bloemen en droomt van New York. Haar ouders hebben het moeilijk om rond te komen en ze is jaloers op haar zus Helen. Helen is namelijk het lievelingetje van haar ouders en alle buurtjongens. Bovendien plaagt Helen Maud vaak. Ze vindt dat Maud te vaak in de boeken zit te neuzen en zo nooit een echtgenoot zal vinden. Maar dan leert Maud Paul Phillips kennen die haar de hemel belooft. Wanneer ze nog maar net getrouwd zijn verandert deze hemel in een hel. Hij behandelt haar niet meer netjes en ze hebben het ook niet breed. Naast haar schrijnende thuissituatie krijgt ze ook te maken met discriminatie, in de buurtwinkel, bij een bezoek met haar dochter aan de kerstman, … .
Je merkt zo dat Maud Martha de enige roman is van de auteur en dat haar specialisatie poëzie is. Dit is niet negatief bedoeld, integendeel, want Brooks heeft een bijzondere stijl. Ze kent haar vak en haalt dan ook zo veel mogelijk uit die grote oneindige put van literaire stijlmogelijkheden. Zo zal ze hier onder andere gebruik maken van de non-lineaire vertelstijl, waarbij de verhaallijnen van de verschillende hoofdstukken elkaar niet opvolgen. Het lijkt erop alsof het boek dan ook bestaat uit een dertigtal afzonderlijke verhalen uit het leven van Maud. Deze stijl komt meestal voor in gedichten en de laatste jaren ook in films zoals bijvoorbeeld bij Memento. In het begin is het dan ook wel even wennen, maar eenmaal je het boek volledig uit hebt, besef je pas hoe geniaal dit wel niet is. Dit is literatuur met de hoofdletter L.
Ondanks dat het boek verscheen in 1953 en dat het verhaal zich situeert tussen het begin van de vorige eeuw en het einde van de Tweede Wereldoorlog, blijft het een brandend actueel verhaal. Zelfs nu nog in de 21ste eeuw. De situaties die de auteur omschrijft blijven ondanks alle reeds genomen sensibiliseringsmaatregelen rond discriminatie en armoede nog steeds dagelijks voorkomen.
Het voorwoord van Margo Jefferson heeft zeker een enorme meerwaarde. Maar ik had er zoveel meer aan toen ik het na het lezen van Maud Martha er nog een keer bijnam en doorlas. Jefferson is niet een van de minste, zo won ze de Pulitzer Criticism Prize in 1995. De duiding die zij geeft bij bepaalde passages geven je nog een betere kijk op Maud Martha. De verwijzingen naar de pagina’s waar deze stukken in voor komen is ook zeker handig meegenomen, zo kan je altijd nog een keer terugbladeren en herlezen waarover ze het heeft.
Leuk weetje is dat het personage Maud Martha niet zomaar verzonnen is, het is grotendeels autobiografisch. Waardoor het geheel nog realistischer wordt. De auteur wil met dit werk vooral haar omgeving bewust maken van onrechtvaardige situaties rond rassendiscriminatie, klassenverschillen en genderonderscheid.
Maud Martha is een tijdloos document, die in een mooie editie heruitgebracht werd. 4 sterren!
Silke
Boekencast
Genre: roman
Uitgever: de Arbeiderspers
ISBN: 9789029548021
Uitvoering: hardcover
Aantal pagina’s :160
Uitgave: augustus 2023
Met dank aan Uitgeverij De Arbeiderspers voor dit recensie-exemplaar in ruil voor deze eerlijke recensie.
