Almudena Grandes (Madrid, 7 mei 1960 – 27 november 2021) was een Spaanse bestsellerauteur. Ze studeerde geografie en geschiedenis aan de universiteit van Madrid, schreef columns voor het Spaanse dagblad El País en was een vaste gast bij het Spaanse radioprogramma Hoy por hoy (Cadena SER). Ze was bevlogen, republikeins, links, anti-kerk en begiftigd met een groot schrijverstalent. Haar historische romans spelen zich voornamelijk af tijdens de Spaanse burgeroorlog (17 juli 1936 – 1 april 1939) en de daaropvolgende jaren waarin Franco aan de macht was. Haar boeken gaan over de vergeten verhalen, de weggestopte gebeurtenissen en het Republikeinse verzet tegen het Franco-regime. Na haar epische roman El corazón helado (Het ijzig hart) begon ze aan een zesdelige serie genaamd Episodios de una guerra interminable (Episoden van een eindeloze oorlog). Tot op vandaag waren in Nederland de delen twee tot en met vijf vertaald en uitgegeven. Het zesde deel uit de serie gaat er door haar overlijden helaas niet meer komen. Inés en de vreugde is het eerste deel uit deze indrukwekkende serie.
In Inés en de vreugde neemt Almudena Grandes het verhaal van de invasie van de Aránvallei – een militaire operatie die in de periode van 19 tot en met 27 oktober 1944 heeft plaatsgevonden en waar zowel destijds als in het heden heel weinig over op schrift is gesteld – als uitgangspunt van haar historische roman.
We maken kennis met Inés, een jonge vrouw uit een welgestelde en conservatieve familie. Als op 17 juli 1936 Franco aan de macht komt, is Inés heel alleen achtergebleven in het familiehuis in Madrid. Via een buurvrouw komt ze in contact met het linkse Volksfront. Haar oudere broer, Ricardo, is daarentegen een vooraanstaand lid van de extreemrechtse beweging Falange. Hij besluit daarop om Inés naar zijn buitenhuis in de Pyreneeën te sturen. Tijdens haar verblijf in het buitenhuis luistert Inés stiekem naar een illegale radiozender en hoort ze van de op handen zijnde invasie van de Aránvallei. Ze vat het plan op om te ontsnappen en zich aan te sluiten bij de linkse strijdkrachten. Eenmaal daar aangekomen leert Inés de knappe Galán kennen. Wat volgt is een prachtig en indrukwekkend relaas van de Spaanse geschiedenis verweven met de levens van de fictieve hoofpersonen.
Almudena Grandes kiest ervoor om het verhaal te vertellen vanuit drie perspectieven. Dat van Inés, Galán en haarzelf. Haar perspectief komt naar voren in de tussenhaakjes geplaatste hoofdstukken. Deze geven haar interpretatie weer van de daadwerkelijk plaatsgevonden gebeurtenissen. Op deze wijze creëert de schrijfster een diepe gelaagdheid in de roman. Inés perspectief geeft inzicht hoe het leven in politiek verscheurde families en in ballingschap in Frankrijk eruitgezien kan hebben, terwijl de kant van Galán veelal de kant van de strijd en de illegaliteit belicht. Deze gecombineerd met de daadwerkelijke Spaanse geschiedenis levert een rauw, realistisch en bovenal intrigerend verhaal op. Enerzijds levert deze manier van vertellen veel diepgang op, maar anderzijds kleven er een paar minpuntjes aan.
De perspectiefwisseling zorgt voor een uitgebreide geschiedenis, maar om deze zo compleet mogelijk in het boek te verwerken, maakt ze regelmatig gebruik van flashbacks in de vorm van herinneringen van Inés en Galán. Heel soms zorgde dat heel even voor onduidelijkheid. Een ander minpuntje is dat de feitelijke hoofdstukken – hoe interessant deze hoofdstukken historisch gezien ook zijn – het ritme van het fictieve verhaal onderbreken. Echter een van de sterke punten van de schrijfster is, dat ze ondanks deze vertragende hoofstukken, de lezer direct weer weet mee te sleuren in de levens van Inés, Galán en de vele anderen. Doordat ze ook van toegevoegde waarde zijn voor de plot, is het slechts een klein ongemak.
Almudena Grandes schrijft scherp, met inzicht, haar zinnen zijn regelmatig van grote schoonheid, en in basis zeer krachtig.
“In oorlog dood je en word je gedood. De oorlog is wreed en zaait wreedheid, hij is afschrikwekkend en zaait angst, hij is willekeurig en zaait willekeur. De oorlog is, soms, ook de prijs van vrijheid, van gerechtigheid, van de toekomst. Daarom moet je in de oorlog dingen slikken waar je in vredestijd van kokhalst. En in september 1945 waren we in oorlog. In januari 1950 niet.” (Pagina 720)
Daarnaast weet ze de historische figuren heel goed te integreren met de fictieve verhaallijn, of zou je moeten zeggen dat ze de fictieve verhaallijnen heel goed weet te integreren met de werkelijkheid. Spanje, het land dat we vooral associëren met zomervakanties en voetbal, kent een ongelooflijk fascinerende en zwaarmoedige geschiedenis. De auteur zorgt ervoor dat de Spaanse historie en het gemoed van de Spanjaarden onder jouw huid kruipen. Dat je het leed voelt dat achter de façade van zon, zee, blauwe lucht en vreugde ligt. Haar vermogen om interessante, complexe, echte mensen neer te zetten, draagt hier zeker aan bij.
Wat in Inés en de vreugde wel vreemder aanvoelde, was het al bekend zijn met een deel van de personages. Dit heeft niets met haar manier van schrijven van doen, maar met het feit dat de delen twee tot en met vijf uit deze serie al vertaald waren, en ook door mij gelezen. Bijfiguren die later in de reeks hoofdpersonages worden, was in het begin even wennen, omdat je hun verhalen al volledig kende.
Almudena Grandes was een uitzonderlijke auteur. Haar serie “Episoden van een oneindige oorlog” is een absolute aanrader. De vijf boeken kunnen in principe los gelezen worden, maar als je nog niet aan deze reeks begonnen bent, is het aan te raden om met dit eerste deel te beginnen. Inés en de vreugde krijgt van mij 4.5 ster.
Lisette
Boekencast
Genre: Historische roman
Uitgever: Signatuur
ISBN: 9789056727192
Uitvoering: Paperback
Aantal pagina’s: 927
Publicatiedatum: 10 oktober 2023
Dit recensie-exemplaar hebben wij ontvangen van uitgeverij Signatuur in ruil voor deze eerlijke recensie.
Alle delen van deze reeks:
Inés en de vreugde (2023 Signatuur)
De vijand van mijn vader (2013 Signatuur)
De drie bruiloften van Manolita (2015 Signatuur)
De patiënten van dokter García (2019 Signatuur)
De moeder van Frankenstein (2020 Signatuur)
