De Pagode van Gerrit Komrij (1944–2012) is een intrigerend werk dat de lezer meeneemt op een reis door thema’s als vervreemding, verlangen, verlies en de menselijke ziel. Komrij, een gevierd Nederlands dichter, schrijver, vertaler en criticus, was bekend om zijn scherpe pen en gedetailleerde observaties van de mens in brede zin. Hij bracht zijn leven door met het verkennen van literaire grenzen en kon op meesterlijke wijze de complexiteit van emoties en menselijke tekortkomingen blootleggen. Zijn werk, dat vele genres omvat, varieert van poëzie en essays tot romans en toneelstukken. Hij was winnaar van De Gouden Uil en de P.C. Hooft-prijs en was de allereerste Dichter des Vaderlands.
Met De Pagode toont Komrij opnieuw zijn veelzijdigheid en literaire finesse. De eerste druk verscheen in 1990.
Het verhaal draait om een protagonist die op zoek is naar betekenis en verlossing, een zoektocht die hem leidt naar een symbolische ‘pagode’ – een plek vol filosofische transcendentie en mystiek. Komrij’s beschrijvingen zijn een ware belevenis voor de liefhebber van taal en beeldspraak. Zijn woorden weven een magisch web dat de lezer uitnodigt om dieper na te denken over de onderliggende thematiek en symboliek. De pagode zelf lijkt hierdoor meer dan een fysiek bouwwerk; het is een metafoor voor innerlijke rust, de zoektocht naar identiteit, de onbereikbaarheid van perfectie en het verloop van het leven in algemene zin.
De schoonheid van Komrij’s proza ligt in zijn verfijnde en poëtische zinsopbouw. Zinnen zoals “De pagode torende boven hem uit als een eeuwenoude belofte die hij nooit eerder had gedurfd te doen” dragen een lading die de lezer raakt en aanzet tot nadenken. Zijn gebruik van beeldspraak is als het ware een uitnodiging om samen met de hoofdpersoon in de diepte van de menselijke geest af te dalen. Komrij’s stijl is rijk aan betekenis, en elke pagina voelt aan als een kunstwerk dat een subtiel evenwicht bewaart tussen mysterie en inzicht.
Het einde is verrassend en laat de lezer in verbazing achter.
Wat dit boek bijzonder maakt, is Komrij’s vermogen om de menselijke psyche te doorgronden en deze in taal te vangen. Hij roept herkenbare emoties op, maar biedt ze aan in een taal die even mooi als prikkelend is. Ook hier toont Komrij zijn kracht als auteur: hij combineert scherpe observaties met een groot gevoel voor poëtische schoonheid. De gedienstigheid en onderdanigheid van bediende Thomas zijn zo natuurgetrouw beschreven dat Thomas daadwerkelijk tot leven komt. Mooi is dat het voor de bediende volstrekt onbelangrijk is voor wie hij werkt. Hij is een dromer. Wel is hij gevoelig voor de band die hij weet op te bouwen. Deze lijkt puur zakelijk, maar toont anderzijds zijn interesse in de medemens, en in een enkel geval zelfs kortstondig zijn heimelijke gevoelens.
‘Het staat geschreven dat men bedienden door een te groot vertrouwen niet in verzoeking moet brengen.’
(…)
‘Misschien moest hij eindelijk erkennen dat die vreemde wrevel de gewaarwording was die jaloezie heette.’
De Pagode is een rijke en meeslepende novelle van net iets meer dan 50 pagina’s maar met een veel grotere impact dan zijn omvang doet vermoeden. Het is door zijn gelaagdheid en diepgaande thema’s een must-read voor iedere literatuurliefhebber. Het is een boek dat niet alleen de ziel, maar ook de zintuigen van de lezer prikkelt, en laat zien waarom Komrij altijd een van de grote meesters van de Nederlandse literatuur zal blijven.
⭐️⭐️⭐️⭐️ Een boek als een gedicht doordat de interpretatie van het verhaal volledig bij de lezer komt te liggen. Laat honderd lezers De Pagode lezen, en niemand heeft dezelfde ervaring en niemand heeft hetzelfde gelezen of begrepen. Verbeelding in optima forma. Een amuse voor het brein, bereid door de topchef des Vaderlands.
Persoonlijke songtekst:
‘All over this town
Yes, a low wind may blow
And I can see through everybody’s clothes
With no reason
To hide these words, I feel
And no reason
To talk about the books I read
But still, I do
That’s ‘cause I’m a…
Sister I’m a…
All over this town’
(Morrissey – ‘Sister i’m a poet’)
Peter
Boekencast
Genre: novelle
Uitgeverij: Ezo Wolf
ISBN: 9789083346557
Uitvoering: gebonden hardcover
Aantal pagina’s: 54
Verschijningsdatum: februari 2024
Hartelijke dank aan Ezo Wolf uitgevers voor het beschikbaar stellen van dit recensie-exemplaar, in ruil voor deze eerlijke recensie.