Adèle Rosenfeld (1986) debuteerde met Kwallen hebben geen oren. Het boek werd zeer goed ontvangen in de Franse pers en stond op de shortlist van de prestigieuze prix Goncourt du premier roman.
De cover van Kwallen hebben geen oren is mooi gestileerd met duidelijke letters en een getekende kwal als blikvanger. In het boek vergelijkt hoofdpersoon Louise zichzelf met een kwal.
” … Het oplichtende bordje legde uit dat kwallen geen oren hadden, maar een soort zintuiglijke organen waarmee ze licht opvingen en hun evenwicht bewaarden. Ik voelde me net als een kwal, blind rondzwevend in de massa…”
Louise is al sinds haar jeugd slechthorend en heeft vanaf haar vijfde levensjaar een gehoorapparaat. Tijdens recent onderzoek is gebleken dat haar gehoor drastisch achteruitgaat en dat ze uiteindelijk volledig doof zal worden. Daarom raden de artsen haar een cochleair implantaat aan. Deze ingreep is echter onomkeerbaar en heeft als gevolg dat ze haar natuurlijke gehoor eerder dan normaal zal verliezen. Louise weet niet of ze dit wil. Ze heeft zichzelf geleerd te horen door de lippen van anderen te lezen. Dit lukt alleen als er genoeg licht is om te zien want dan kan ze losse woorden verstaan en gesprekken reconstrueren. Toch ontstaan er steeds vaker misverstanden. Ze verstaat woorden verkeerd wat tot verwarrende situaties leidt. Louise heeft een rijke fantasie en de woorden veranderen in vreemde visioenen met gefantaseerde figuren. In de tussentijd vindt ze een baan bij het gemeentehuis en leert ze Thomas kennen. Met hem krijgt ze een relatie en hij helpt haar zoveel mogelijk. Maar de tijd is haar vijand. Welke beslissing zal Louise nemen?
Kwallen hebben geen oren heeft een niet alledaags thema. Louise is een jonge vrouw wiens gehoor snel minder wordt. Hierdoor komt ze voor de moeilijkste keuze in haar leven te staan. Door angst en twijfel verliest ze grip op de werkelijkheid en vervreemdt ze van haar omgeving. Ze waant rond in een niet realistische wereld. In deze wereld leven een soldaat, een hond en een botanicus. Dit zijn figuren die ze zelf gecreëerd heeft en een grote rol spelen in haar dagelijks leven. Door deze verzonnen creaties ontstaat soms de vraag wat droom en wat werkelijkheid is in het boek. Het maakt mijns inziens het verhaal wel onduidelijker en leidt af van de tweestrijd van Louise. Die is intens want ze vindt dat ze steeds meer faalt. Naar de buitenwereld wil ze echter de indruk wekken dat er niets aan de hand is. Ze neemt je mee in haar constante gevecht. Door haar openheid kon ik me meer in haar inleven en dat raakte me. Ik begon me af te vragen wat ik zelf zou doen in deze situatie. Ik denk dat de keus voor mij niet zo moeilijk zou zijn maar dat is waarschijnlijk makkelijk gezegd voor een buitenstaander.
“…Ja, zo had ik me inderdaad altijd gevoeld, alsof ik niet erkend werd. Niet doof genoeg om in de dovencultuur te worden opgenomen, niet horend genoeg om volledig deel te kunnen nemen aan de wereld van de horenden. Wie was ik of wie was ik niet – dat was de vraag…”
Adèle Rosenfeld heeft een schrijfstijl die niet makkelijk en vlot leest. De zinnen zijn vaak lang en poëtisch. Dit maakt dat je sommige zinnen twee keer moet lezen voor je ze goed begrijpt. Ook heb je af en toe een woordenboek nodig voor de moeilijke woorden. Persoonlijk vind ik dit jammer want het doet af aan de boodschap van het verhaal.
Wel grappig zijn de metaforen die de schrijfster gebruikt om aan te duiden welke woorden Louise verstaat terwijl het in werkelijkheid totaal andere woorden zijn.
Zelfs als je goed hoort, kun je je hierbij wel een voorstelling maken. Het lijkt op het doorgeefspel van woorden of zinnen in een kring dat iedereen vroeger wel eens op school gespeeld heeft. Aan het eind is het woord of de zin totaal anders.
Ik heb wat gemengde gevoelens bij Kwallen hebben geen oren. Het verhaal van Louise raakte me omdat haar strijd zo duidelijk beschreven is en je je hierdoor goed in haar kunt verplaatsen. De gefantaseerde figuren spraken me minder aan en maakten het geheel mijns inziens verwarrend. Ik geef het boek drie sterren.
Sandra
Boekencast
Genre: literatuur en romans
Uitgeverij: De Bezige Bij
ISBN: 9789403189918
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s: 224
Verschijningsdatum: 16 februari 2023
Dit recensie-exemplaar heb ik ontvangen van uitgeverij De Bezige Bij in ruil voor deze eerlijke recensie.
