Jolanda Clément debuteerde in 2021 met Oostwaarts, dat gebaseerd is op het leven van haar grootmoeder. In 2022 verscheen Wij waren de Vickersons/Pleasant Valley en haar derde roman Rio speelt zich af in de jaren twintig in Brazilië. Clément staat er om bekend in haar boeken een bepaalde tijdsperiode te bespreken.
In 1924 is het verre van rustig in São Paulo en staat het aan de vooravond van veranderingen. Inspecteur Don Coronel Eduardo Eliades heeft het goed met zijn vaste werk bij de politie en als koffiebaron van een fazenda die zijn broer beheert. Hij is niet gelukkig met zijn vrouw Theresa, waar het huwelijk nooit van geconsummeerd is. Hij gaat vaak s’avonds wandelen en staat dan vertwijfeld stil voor de deur van Artura. Gaat hij naar binnen of niet? Voor vrouwen alleen is het bestaan zwaar en zij doen wat nodig is om te kunnen overleven. “Haar naam was Artura en naar verluidt ontving zij discreet. Ze was geen gevallen vrouw maar een moeder die haar kinderen moest onderhouden.“ Het rommelt bij de arbeiders die in slechte omstandigheden wonen en werken. Een moord op een dandy zorgt voor onrust in Eliades’ bestaan, net als de onstabiliteit en de dreigende koffiecrisis in Brazilië.
De tweede verhaallijn is die van Maria Marguiris da Silva die bij een hospita in São Paulo woont en in eerste instantie wordt onderhouden door haar vader die havenarbeider is en later spoorloos verdwijnt. Maria vindt een baan als secretaresse en gezelschapsdame van senhora de Henestrosa. Zij is druk bezig met haar eigen geheime strijd tegen de onderdrukking van de vrouw en betrekt Maria willens en wetens daarin. Maria verdient als tangodanseres wat bij en op tangoles ontmoet ze Rodrico. Ze krijgen een relatie, zeer tegen de zin van senhora de Henestrosa in. Zij schildert mannen af als onbetrouwbaar.
“Begrijpen doet hij de ware liefde, de duurzame liefde niet. Ieder woord is een leugen, elke belofte bedrog. Wij, vrouwen, monddood en willoos gemaakt door kerkelijke halfmannen, die de liefde nog minder begrijpen dan hun copulerende broeders, blijven vermoord, verlaten, verteerd door wrok, uitgemergeld of in schande achter.”
Het verhaal bevat twee verhaallijnen, die van Eliades en van Maria. Wat opvalt is dat de tijdslijn van Maria deels aan de hand van niet verstuurde brieven aan Artura, verteld wordt. Deze brieven dateren van voor de periode waarin Eliades de moord onderzoekt. Wie deze mysterieuze Artura is, wordt duidelijk als de verhaallijnen bij elkaar komen tegen het einde van het boek. Het onderzoek van Eliades naar de moord blijft een beetje sudderen op de achtergrond. Eigenlijk is de moord van ondergeschikt belang in het verhaal en is het meer een tragedie die tegen het einde opgehelderd wordt.
Door de steeds wisselende perspectieven moet je je aandacht er goed bijhouden. Mondjesmaat onthuld Clément informatie over de belangrijkste personages in het verhaal. De personages zijn goed vormgegeven. Maria is op zoek naar haar identiteit en is zoekende. Voor Eliades is het niet anders, ook hij is op zoek naar een nieuw evenwicht, wil niet meer eenzaam zijn en zoekt gezelschap. Clément gebruikt de nodige metaforen waarmee ze gevoelens tot uitdrukking brengt: “Onze verlangens, die als tinnen soldaatjes stuk voor stuk sneuvelen.“
Het is goed te merken dat Clément zich verdiept heeft in de geschiedenis omtrent de koffiecrisis in Brazilië en de opkomst van het feminisme. In haar nawoord geeft ze hier nog een toelichting op. Wat ik persoonlijk miste, was een verklarende woordenlijst of het gebruik van voetnoten. Doordat er veel moeilijke woorden als, discours, breedkwarto en intarsia in stonden, vind ik het boek van deze auteur geen toegankelijke schrijfstijl hebben, maar wel een dromerige en poëtische. Ik vond deze soms zelfs wat ouderwets aandoen, wat wel past in het tijdsbeeld waarin het verhaal speelt.
Rio is een roman met een zeker feelgoodgehalte, het bevat ook enige aspecten van een thriller en zit vol getergde zielen en wetenswaardigheden over de roerige tijdsperiode waarin het speelt. Het krijgt 3 feministische sterren.
Joke
Boekencast
Genre: literatuur & romans
Uitgever: Ambo|Anthos
ISBN: 9789026364860
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s:319
Uitgave: januari 2024
Dit recensie-exemplaar hebben wij ontvangen van Ambo|Anthos Uitgevers in ruil voor deze eerlijke recensie.
