Rob Manders (1962) is geboren in het Brabantse Oisterwijk, een stad met een rijke historie in de leer- en schoenindustrie. Door concurrentie en stijgende kosten sloot de grootste leerlooierij van Europa in 2000 definitief zijn deuren, terwijl de neergang van de schoenindustrie al startte in de late jaren zestig door de komst van schoeisel uit lagelonenlanden. Geschiedenis vormt ook de inspiratie voor het werk van Rob Manders. Hij werkte meer dan 30 jaar in de IT en woont in Sint-Michielsgestel, vlakbij ’s-Hertogenbosch. Hij haalt zijn inspiratie uit de geschiedenis van deze stad. De spiegel van Jeroen Bosch is zijn derde boek, na In de schaduw van de Moerasdraak (over het beleg van de stad in 1629) en de spannende carnavalsthriller De valse prins, die zich ook in Den Bosch (tijdens carnaval heet de stad Oeteldonk) afspeelt. Naast Oeteldonk en Moerasdraak heeft de stad ook nog de bijnaam Klein Rome, door de katholieke banden.
De spiegel van Jeroen Bosch is qua verhaal verdeeld over 51 hoofdstukken. Wanneer er van perspectief wordt gewisseld, worden binnen het hoofdstuk paragrafen gebruikt die zich kenmerken door het gebruik van een blanco regel en een asterisk. Het lettertype en de lettergrootte zijn prima, zeker voor mensen waarvan de ogen ook al enige geschiedenis hebben. Het omslag bevat naast de titel in sierlijke letters, een visuele creatie van Thea Pigmans. Wanneer je googelt op Theeke’s kwastwerk kun je haar schilderijen bekijken en haar persoonlijke verhaal lezen. De afbeelding van het schilderij op de voorzijde van het boek bevat een aantal elementen die we terugvinden in Manders’ verhaal: het hoofd van Jeroen Bosch, een spiegel en een uil.
Waar gaat het verhaal over?
Kort voor de viering van de vijfhonderdste sterfdag van de schilder in 2016 stort het volledige pand van een winkel in, pal naast het pand waar het atelier van Jeroen Bosch gevestigd was. Naast de politie die onderzoekt of er slachtoffers zijn gevallen, is lokale journalist Richard van Duren ter plaatse. Hij is getuige van een aantal vreemde voorvallen en gaat op onderzoek uit, in zijn ontembare honger naar spraakmakend nieuws en volgers. Zowel hij als de politie doen een aantal ontdekkingen. Wanneer de kennis van de journalist en die van politie zouden worden gebundeld, zou het direct duidelijk zijn dat de inwoners van de stad ’s-Hertogenbosch in groot gevaar verkeren. Dit geldt ook al snel voor Richard van Duren zelf, wanneer hij met hulp van de daders stapje voor stapje dichter bij de oplossing van dit raadsel komt.
Naast deze spannende zaak is er veel aandacht voor het oeuvre van Jheronimus Bosch en voor de stad zelf. Manders neemt je mee naar de boodschappen die Bosch (die eigenlijk Van Aken heette) in zijn werk verstopte. Een lucratieve les in de kunstgeschiedenis van deze kunstschilder uit de Noordelijke renaissance. Manders beheerst de kunst om je daarnaast alle plekjes van Den Bosch te tonen waar je moet zijn om een biertje te drinken (Helaas is proeflokaal Paultje er niet meer) en toont hij de gastvrijheid en veelzijdigheid van deze stad. Hij leert je zelfs hoe je het beste de lokale zoete lekkernij (de Bossche Bol) verorbert.
Het aantal sterren dat dit geweldige verhaal verdient wordt geweld aangedaan door de belabberde redactie. Het is oprecht de vraag of iemand de moeite heeft genomen hier redactie op te voeren. Woorden ontbreken (dat er in gescheurde fles), stijlfouten (de stenen vloer is oneven), spellingsfouten (nauwkeuring), clichématige namen voor personages (politie en AIVD zijn Jan, Jaap en Klaas), fouten qua tijdverdichting (Een ontmoeting van een uur is na een dialoog van drie gesproken zinnen al voorbij), onlogische momenten (een deskundige op het gebied van de werken van Jeroen Bosch is euforisch als ze na veel zoekwerk ontdekt dat het rechterdeel van het drieluik Het laatste oordeel de hel vertegenwoordigt), onjuistheden (nadat een hand enkele seconden in kokend heet water zit, het vel er los aanhangt), continuïteitsfouten (“Ik heb de instructies, jullie gaan straks met mij mee”, spreekt een man bij de start van een bijeenkomst, na afloop vertrekt hij alleen in een bootje).
Dit zijn slechts een deel van de aangetroffen onnauwkeurigheden.
Het zorgt voor een ster minder in de eindscore.
Dat is verschrikkelijk jammer.
Het verhaal an sich is namelijk net zo leuk als een fysiek bezoek aan Den Bosch.
Een groter compliment is niet te geven. Het is een geweldig verhaal met een verrassende ontknoping.
Vergeet niet als je naar Den Bosch gaat, om een Jheronimus, een tuin der lusten vol goudblond bier, te drinken bij café, brouwerij en bistro Bar le Duc, in de Korenbrugstraat, voor een ode aan de stad en zijn bekendste inwoner.
⭐️⭐️⭐️ Met De spiegel van Jeroen Bosch beleef je een avontuur in Den Bosch. Deze Brabantse veelzijdige stad wordt op vele manieren als decor gebruikt voor Rob Manders’ verhaal dat direct de associatie oproept met De Da Vinci code. De stad inzetten als instrument voor een zenuwslopende, spannende en culturele reis door de stad die de symboliek gebruikt die verborgen is in het werk van Jeroen Bosch is geniaal bedacht en uitgevoerd. Manders is de Dan Brown van de Lage Landen.
Persoonlijke songtekst:
‘The painter stood before her work;
She looked around everywhere.
She saw the pictures and she painted them
She picked the colors from the air
Green to green
Red to red
Yellow to yellow in the light.
Black to black when the evening comes.
Blue to blue in the night.
It’s a long road behind me.
It’s a long road ahead.
If you follow every dream,
You might get lost.
If you follow every dream,
You might get lost’.
(Neil Young – ‘The painter’)
Peter
Boekencast
Genre: thriller
Uitgeverij: Aspekt
ISBN: 9789464873467
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s: 292
Verschijningsdatum: juli 2025
Hartelijke dank aan Uitgeverij Aspekt voor het beschikbaar stellen van dit recensie-exemplaar, in ruil voor deze eerlijke recensie.
Bedankt voor de mooie recensie. Het punt van de redactie pak ik op en gaan we volgende keer beter doen! Rob Manders